Wat is konijnensyfilis?
Konijnensyfilis is een besmettelijke ziekte bij konijnen die wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema cuniculi. Deze bacterie komt alleen voor bij konijnen en is dus niet besmettelijk voor andere dieren of voor de mens.
Hoe raakt een konijn besmet?
Omdat syfilis een geslachtsziekte is wordt het vooral door sexueel contact overgedragen van konijn op konijn. Daarnaast kunnen jonge konijnen bij de geboorte besmet raken. Minder belangrijke routes van overdracht zijn neus-neus-contact in het geval dat de snuit en de lippen ontstoken zijn. De incubatietijd bedraagt drie tot zes weken, dit is de tijd tussen besmetting en het ontstaan van symptomen. De bacterie zit in de slijmvliezen en kan buiten het konijn niet overleven. Sommige konijnen zijn symptoomloos drager: dit wil zeggen dat ze niet ziek zijn maar de besmetting wel over kunnen dragen. Stress en ziekte kan er bij deze categorie voor zorgen dat er veel later alsnog ziekteverschijnselen optreden.
Wat zijn de symptomen van konijnensyfilis?
In eerste instantie treedt een rode verkleuring en zwelling op van de geslachtsorganen en de anus. Er ontstaan daarna blaasjes en wondjes in dit gebied, soms met uitgebreide korstvorming. Het konijn verspreidt de infectie zelf naar bek en neus doordat het zichzelf wast en omdat het de blindedarmkeutels rechtstreeks uit de anus eet. Door het wassen ontstaan vaak ook ontstoken ogen.
Flink onstoken neus door syfilis
Hoe vaak komt het voor?
We weten niet precies hoevaak konijnensyfilis voorkomt. Percentages tot 25% worden wel genoemd, maar de grote hoeveelheid symptoomloze dragers maken een exacte inschatting lastig. Bij fokkers wordt syfilis wel vaker gezien.
Hoe stellen we de diagnose?
Op basis van de klinische verschijnselen zal de dierenearts aan syfilis denken, maar dat is soms nog niet zo gemakkelijk. Een ziekte als myxomatose kan vergelijkbare verschijnselen geven, al is het verloop van deze ziekte vaak veel sneller en ernstiger dan syfilis. Laboratoriumonderzoek op afwijkend weefsel kan de diagonse bevestigen, maar in veel gevallen wordt het konijn direct behandeld.
Hoe behandelen we een konjin met syfilis?
De behandeling bestaat uit het geven van een antibioticum gedurende minimaal drie weken. Bij voorkeur geven we dit antibioticum (penicillines) als injectie of oraal (tetracyclines). Als ondersteunende therapie kan een antibioticumhoudende oogzalf en een wondzalf worden gebruikt. Soms kunnen pijnstillende en ontstekingsremmende medicijnen zinvol zijn en in het geval van benauwdheid kan aan een slijmoplosser gedacht worden. Konijnen die niet meer willen eten zullen gedwangvoederd moeten worden en krijgen tevens medicatie tegen een stilliggende darm.
Onstoken neus
Onstoken geslachtsopening
Hetzelfde konijn na 10 dagen van de behandeling:
de neus en geslachtsopening zijn al behoorlijk opgeknapt 
Hoe is de prognose?
In het merendeel van de gevallen is de ziekte na een correcte behandeling verdwenen. Het konijn kan uiteraard wel weer geïnfecteerd worden. Het is verstandig om alle hokgenoten, ziek of niet-ziek, tegelijk te behandelen. Dit doen we om de kans op recidive zo klein mogelijk te houden. Omdat sommige konijnen wel drager zijn maar geen ziekteverschijnselen laten zien, is het niet goed te bepalen welke dieren de dragers zijn.