De vraag van dinsdag 15 maart 2011 luidt:
"Ik heb een lapjeskat die ik naar de dierenarts bracht om gesteriliseerd te worden. Ik ging ervan uit dat zij, als lapjeskat, een poes was. Tot mijn grote verbazing zei de dierenarts dat mijn poes toch echt een kater was met alles erop en eraan! Is dit niet raar?"
Antwoord van Frank:
"Het is inderdaad zo dat bijn alle driekleurige katten (zwart, wit en rood, de zgn. lapjeskat) en de katten met de kleuren rood en zwart (de zgn. schildpadkat) van het vrouwelijk geslacht zijn. De genen voor de kleuren zwart en rood bevinden zijn op het X-chromosoom waarvan een vrouwelijk dier er twee heeft (XX) en een mannelijk dier slechts één (XY). Het gen voor de kleur wit ligt niet op het X-chromosoom en kan dus onafhankelijk van de andere kleur rood of zwart voorkomen. Na de bevruchting, wanneer een vrouwelijk embryo van de ene ouder én van de andere ouder een X-chromosoom krijgt, kan de rode en de zwarte kleur tot uiting komen. Er bestaat geen gen dat voor alle drie de kleuren codeert en dus zal een kater, die tenslotte maar één X-chromosoom heeft, geen lapjeskat kunnen zijn. Toch zien we af en toe een lapjeskater; uit onderzoek blijkt dat ongeveer 1 op de 3000 geboorten een lapjeskater oplevert.
Meestal is dit het gevolg van een genetische afwijking waarbij de 'kater' geen XY heeft maar XXY; en dus twee X-chromosomen. Deze katers zijn over het algemeen steriel en kunnen dus geen nakomelingen krijgen. Ze maken echter wel testosteron en zullen dus wel het typsiche katergedrag ontwikkelen!
Een andere oorzaak is het verschijnsel wat wij 'chimerisme' noemen; tijdens de vroege embryonale fase versmelten twee bevruchte eicellen, die normaliter tot twee kittens zouden leiden, samen tot één waaruit één kitten geboren wordt met DNA van beide embryo's. Deze dieren hebben op verschillende plaatsen in het lichaam verschillend DNA en de katers die op deze manier geboren worden zijn over het algemeen WEL vruchtbaar.
Een derde situatie is die waarbij de kater door een pigmentstoring de schildpadkleur lijkt te hebben, maar deze niet heeft. Deze voornamelijk rode katers lijken zwarte vlekjes in de vacht te hebben. Dit zijn volledig normale katers en dus ook gewoon vruchtbaar."