Wat is artrose?

Artrose is een aandoening die gekarakteriseerd wordt door verval (degeneratie) van een gewricht. Een andere naam voor artrose is slijtage en deze aandoening kan in alle gewrichten voorkomen. Artrose is een proces wat zichzelf in stand houdt waardoor een neerwaartse spiraal ontstaat die niet te stoppen is. Wat wel beïnvloedbaar is is de snelheid waarmee de artrose verergert.

Hoe ontstaat artrose?

Een gewricht bestaat (meestal) uit twee botdelen die ten opzichte van elkaar kunnen bewegen, die bekleed zijn met kraakbeen en die bij elkaar gehouden worden door het gewrichtskapsel. Het gewricht bevat een smeervloeistof (synoviaalvocht) waardoor het gewricht soepel kan bewegen.

In een gezond gewricht zal er een evenwicht bestaan tussen de aanmaak van kraakbeen door de kraakbeencellen en de afbraak van kraakbeen ten gevolge van belasting (lopen en springen). Wanneer dit evenwicht tussen opbouw en afbraak verstoord raakt zal gewrichtskraakbeen ontstaan wat minder veerkrachtig is en wat een minder goede glijcapaciteit heeft. Ten gevolge van deze kraakbeenbeschadiging zal het gewricht geïrriteerd raken waardoor er minder gewrichtsvloeistof geproduceerd wordt dus zal  het gewricht minder goed 'gesmeerd' worden. Hierdoor raakt het kraakbeen nog verder aangetast en is de vicieuze cirkel rond. Uiteindelijk zullen ook de aanliggende structuren zoals het bot en het gewrichtskapsel aangetast raken.

Wat is de oorzaak van artrose?

De oorzaak van de allereerste beschadiging van het kraakbeen kan divers zijn:

  • In geval van trauma kan het kraakbeen rechtsstreeks beschadigd raken of indirect zoals bijvoorbeeld bij het scheuren van de voorste kruisband in de knie. Hierdoor wordt het kraakbeen afwijkend belast en zal vervolgens beschadigd raken.
  • Infectieuze ontstekingen veroorzaakt door ziektekiemen als bacteriën en virussen kunnen het kraakbeen beschadigen.
  • Niet-infectieuze ontstekingen zijn ontstekingen die niet door een ziektekiem worden veroorzaakt, maar waarbij het afweersysteem van het lichaam zelf afwijkend reageert op het kraakbeen. Bij mensen noemen we dit in de volksmond reuma.
  • Aangeboren afwijkingen of ontwikkelingsstoornissen, zoals heupdysplasie en elle-boogdysplasie, kunnen uitgebreide aantasting van het kraakbeen veroorzaken.

 
Welke symptomen zien we bij artrose?

De klachten die een hond heeft met artrose zijn zeer divers en uitéénlopend. Dit hangt voornamelijk af van het stadium waarin de artrose zich bevindt, de pijngrens van de hond en van in welke gewricht(en) de artrose aanwezig is.

Veel voorkomende symptomen zijn:

  • stijf uit de mand komen na periode van rust
  • eerste stappen zijn vaak kreupel, daarna wordt het beter ('startkreupel')
  • klachten zijn duidelijker na actieve dag (strand, bos)
  • kreupelheid varieert in de tijd
  • na periode van bewegingsbeperking verdwijnt kreupelheid vaak maar blijft de stijfheid na rust aanwezig

Hoe stellen we de diagnose artrose?

De dierenarts zal bij het klinisch onderzoek afwijkingen vinden aan het aangedane gewricht of gewrichten. Het gewricht kan vaak niet maximaal gebogen of gestrekt worden, het gewricht kan overvuld zijn en warm en dik aanvoelen en het gewricht kan pijnlijk zijn bij buigen en strekken. De verdenking van artrose wordt meestal bevestigd door middel van röntgenfoto's. Hierbij dient wel aangegeven te worden dat de ernst van de röntgenologische veranderingen  niet altijd representatief zijn voor de klinische klachten; een hond met een radiologisch extreem afwijkend gewricht kan minimale klachten hebben, en een hond met minimale röntgenologische afwijkingen kan ernstig kreupel zijn.

Hoe behandelen we een hond met artrose?

Omdat we artrose niet kunnen verhelpen is de behandeling erop gericht om de neerwaartse spiraal te remmen en om te klachten te onderdrukken. In een enkel geval zijn er chirugische mogelijkheden, maar in het merendeel van de gevallen staat het zogenaamde 'artroseregime' centraal.

Het artroseregime bestaat uit vier onderdelen:

1. Aangepaste beweging

De mate van beweging is vaak bepalend voor de ernst van de klachten. Snelle wendingen, springen, traplopen en draaien zijn slecht voor artrotische gewrichten. Beweging op de rechte lijn (wandeling aan de lijn) en zwemmen zijn goed. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt moeten honden met artrose juist veel bewegen, alleen moet piekbelasting voorkomen worden. Dit betekent dat men dagelijks ongeveer dezelfde hoeveelheid beweging aan de hond aanbiedt. Wat wij daarbij nooit uit het oog willen verliezen is dat een hond wel gewoon hond moet kunnen blijven en plezier in zijn leven moet houden.

2. Ontstekingsremmers/pijnstillers (NSAID's)

Over het gebruik van pijnstillers bij artrotische klachten is lang onenigheid geweest. Tegenstanders gingen ervan uit dat het onderdrukken van de pijn  zou resulteren in overbelasting van het aangedane gewricht waardoor de artrose zou verergeren. Afgezien van het feit dat een relatief pijnvrije hond de voorkeur verdiend boven een hond met pijn die misschien wat langer leeft, is de bovenstaande redenatie onwaar gebleken en hebben pijnstillers weldegelijk ook andere positieve effecten naast het bestrijden van de pijn.

NSAID's (non steroidal anti inflamatoire drugs) onderdrukken de stofjes (ontstekingsmediatoren) die in aangedaan kraakbeen vrijkomen en die direct voor een prikkeling van de zenuwen (pijn) zorgen en onderdrukken tevens de negatieve spiraal van de reacties die tot verslechtering van de artrose leiden. Ook is bekend dat deze groep van medicijnen een kraakbeenherstellende werking hebben. Recent is gebleken dat het continu geven van pijnstillers op de langere termijn effectiever is in het remmen van de artrose dan het incidenteel geven van pijnstillers op momenten dat de hond zichtbaar meer last heeft. De continue remming van met name de kettingreacties in het proces houdt het gewricht continu 'rustig' terwijl bij incidentele gift het proces tussen de giften in gewoon doorgaat.

3. Regulatie lichaamsgewicht

Overgewicht zal artrose doen verergeren omdat de belasting groter is dan bij een normaal gewicht. Veel honden met artrose hebben overgewicht. Het overgewicht kan een mede-oorzaak zijn, of het gevolg van de artrose. Een hond met artrose zal immers minder willen lopen (en dus minder energie verbranden) om vervolgens bij hetzelfde voerniveau dikker te worden. Wanneer hij zwaarder is geworden, zal de hond vervolgens meer last krijgen van de artrose zodat hij nog minder wil lopen. Op deze manier is ook hier een vicieuze cirkel ontstaan. Het laten afvallen van de hond is daarom van essentieel belang; minder eten en meer bewegen. Dit laatste kan verbeteren door het geven van pijnstillers. Er zijn van diverse fabrikanten echte 'afval' dieten op de markt die kunnen helpen uw hond te laten afvallen. We begeleiden veel honden in hun race tegen de kilo's door middel van dieetvoer, het regelmatig wegen van de hond en een uitgebalanceerd computerprogramma.

4. Chondoïtinesulfaat en glucosamine-supplementen

Chondroïtine en glucosamine zijn belangrijke bouwstoffen van kraakbeen. Hoewel uit onderzoek nog niet éénduidig is gebleken dat het toedienen van deze stoffen de ontwikkeling van artrose kan vertragen (er zijn net zoveel onderzoek de géén effect aantonen als onderzoeken die wel een positief effect laten zien) doordat de kwaliteit van het kraakbeen en de kraakbeen opbouw verbetert, zien we bij veel honden weldegelijk een positief effect optreden.

StrideSupplementen ter ondersteuning van de gewrichten